Wanneer is concurrentiebeding in arbeidsovereenkomst bepaalde tijd geldig?

In principe zijn concurrentiebedingen niet toegestaan voor arbeidsovereenkomsten voor bepaalde tijd. Dit omdat werknemers anders een dubbel nadeel zouden leiden: enerzijds zijn ze verbonden aan een beperkt contract, terwijl ze anderzijds niet zomaar de overstap naar een nieuwe baan kunnen maken. Toch heeft de wetgever een uitzondering voorzien waarbij het concurrentiebeding wel geldig is voor arbeidsovereenkomsten van bepaalde tijd. Het gaat met name om de situatie waarbij er sprake is van een zwaarwegend bedrijfs- of dienstenbelang.

De rechtspraak toont echter aan dat rechters dit zwaarwegend belang strikt interpreteren. Zij toetsen het dan ook op verschillende fronten. Wij van MKBrecht.nl leggen het een en ander uit. Laat het vooral duidelijk zijn dat je het opstellen van het concurrentiebeding maar beter overlaat aan een juridisch expert.

Formele toetsing van het concurrentiebeding

In de eerste plaats gaat de rechter steeds na of het concurrentiebeding aan de geldigheidsvoorwaarden voldoet. Zo moet de werknemer meerderjarig zijn en moet het gaan om een schriftelijk overeengekomen concurrentiebeding. Omdat het gaat om een concurrentiebeding in een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd, zal de rechter ook nagaan of het beding schriftelijk is gemotiveerd en of uit die motivatie blijkt welke zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen worden ingeroepen.

Motivering moet inhoud hebben

Tijdens de formele toetsing gaat de rechter niet alleen na of de motivatie van het concurrentiebeding aanwezig is, maar ook of het toch wel enige inhoud heeft. Een standaard concurrentiebeding met eenvoudige motivering als “gelet op het specialistisch karakter van de werkzaamheden” heeft bijvoorbeeld onvoldoende inhoud om geldig te zijn. Een algemene opsomming, die weliswaar onvoldoende diepgang vertoont om de inhoudelijke toets te doorstaan, zal daarentegen nog niet meteen nietig zijn. De vordering zal dan niet worden afgewezen.

Nietigheid van het concurrentiebeding

Indien er niet voldaan is aan alle formele voorwaarden, hoeft de rechter niet verder te toetsen maar is het concurrentiebeding automatisch nietig. Ook wanneer de motivering van het concurrentiebeding na het aangaan van de arbeidsovereenkomst volgde, zal het concurrentiebeding nietig zijn. De vordering wordt dan afgewezen, omdat wordt aangenomen dat het nietig concurrentiebeding nooit werking heeft gehad en dus niet kan worden vernietigd.

Inhoudelijke toets van het concurrentiebeding

Indien het concurrentiebeding de formele toets wist te doorstaan, zal de rechter het concurrentiebeding inhoudelijk toetsen. Dat wil zeggen dat de rechter nagaat of de motivatie wel degelijk aansluit bij wat we onder een zwaarwegend bedrijfs- of dienstenbelang verstaan. In het andere geval moet de rechter het concurrentiebeding geheel vernietigen. Opmerkelijk is wel dat de parlementaire geschiedenis en de wetteksten hierover weinig duidelijkheid bieden, waardoor de uitkristallisatie door de rechtspraak hier heel belangrijk is.

Geen sprake van voldoende zwaarwichtig belang

Wanneer blijkt dat de werkgever het beding inhoudelijk onvoldoende heeft gemotiveerd en dat er geen sprake is van een zwaarwegend belang, is het concurrentiebeding vernietigbaar. In zo’n geval mag de rechter echter niet overgaan tot een belangenafweging.

Wel sprake van voldoende zwaarwichtig belang

Dat de rechtspraak streng oordeelt, mag duidelijk zijn. Voorbeelden van concurrentiebedingen die de inhoudelijke toetsing wisten te doorstaan, zijn eerder uitzondering dan regel. Wat daarbij wel opvalt is dat het concurrentiebeding steeds specifiek voor de functie en de individuele werknemer werd geschreven, een voldoende duidelijke motivatie had en dat het concurrentiebeding niet te strikt was, bijvoorbeeld door zich te beperken tot concrete gebieden of sectoren waar de werkgever ook effectief concurrentie kan ervaren.

Belangenafweging bij concurrentiebeding

Indien het concurrentiebeding de formele en inhoudelijke toets heeft doorstaan, is het in principe geldig. Enkel moet de rechter dan wel nog rekening houden met de belangen van alle partijen. Denk enerzijds aan het voorkomen dat gevoelige kennis in handen komt van concurrenten en anderzijds aan de financiële toestand van de werknemer. Enkel wanneer er sprake is van een onbillijke benadeling van de werknemer, kan de rechter ingrijpen. De rechter kan het concurrentiebeding dan geheel vernietigen, maar ook gedeeltelijk. Bijvoorbeeld door bepaalde vormen van concurrentie toch toe te staan of de duur van het concurrentiebeding te beperken.

Stel het concurrentiebeding niet zelf op

Laat het vooral duidelijk zijn dat maar weinig concurrentiebedingen in arbeidsovereenkomsten voor bepaalde tijd de drie rechterlijke toetsen doorstaan. Omdat alles staat of valt met de motivatie van het concurrentiebeding, kan zelfs de beste advocaat achteraf geen redding brengen.

Stel bij een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd nooit zelf een concurrentiebeding op, maar laat het over aan een gespecialiseerde jurist. Bij MKBrecht.nl doen we het nodige voor jou. Tijdens een gratis intakegesprek bespreken we jouw situatie en gaan we na of een concurrentiebeding al dan niet opportuun is. Indien dat het geval is, stellen we het concurrentiebeding voor jou op. Contacteer MKBrecht.nl voor meer informatie.