Wat houdt het recht op inzage in?

Op grond van de AVG hebben mensen waarvan de persoonsgegevens worden verwerkt recht op inzage. Dit wil zeggen dat zij hun persoonsgegevens mogen inzien om na te gaan of een organisatie wel met de juiste gegevens werkt en ze op de juiste manier verwerkt. Eventueel kan men nadien vragen om bepaalde persoonsgegevens te rectificeren of zelfs om de gegevens te wissen. Dit alles is volledig kosteloos.

Het recht op inzage in de praktijk

In principe strekt dit recht zich uit tot alle persoonsgegevens. Dit kan echter heel veel zijn en dus kan de verzoeker ook vragen om dit te beperken, bijvoorbeeld tot de opgenomen telefoongesprekken. Wanneer de verzoeker dit niet duidelijk heeft gemaakt, kan je met hem contact opnemen om het een en ander na te gaan. Of je kan meteen alles bezorgen.

Wanneer je een verzoek tot inzage ontvangt, is het in principe verplicht om binnen één maand te reageren en de gegevens over te maken. Maar als het verzoek complex is, mag je binnen de maand laten weten waarom het langer zal duren. Dan heb je tot twee maanden extra de tijd om de persoonsgegevens over te maken.

In principe beschikt iedereen van wie de persoonsgegevens worden verwerkt over dit recht. Echter, voor jongeren die niet ouder zijn dan 16 jaar zijn het de ouders of de wettelijke vertegenwoordigers die het verzoek moeten indienen. Het is ook aan hen dat je de persoonsgegevens moet bezorgen. Een gelijkaardige uitzondering bestaat voor wie onder curatele is gesteld.

Identiteit aanvrager controleren

Om een datalek te voorkomen, ben je verder verplicht om de identiteit van de aanvrager te controleren. Het probleem is dat het vragen om een kopie van de ID volgens de Autoriteit Persoonsgegevens vaak een te grote privacyschending inhoudt en dat er eerder naar andere maatregelen moet worden gegrepen.

Bij een webshop volstaat het bijvoorbeeld om via het inlogsysteem, met een persoonlijk wachtwoord en de persoonlijke gebruikersnaam, de aanvraag in te dienen. Eventueel kan er worden gevraagd om de laatste drie cijfers van het rekeningnummer door te geven of kan er een code per sms worden toegezonden. Enkel wanneer het niet anders kan, kan er om een ID-bewijs worden gevraagd. Vraag dan wel altijd om de ID voor te leggen en niet om een kopie ervan. Dit mag echter niet worden gebruikt om de drempel tot het recht op inzage te vergroten. Het is belangrijk dat de aanvrager dit recht zo laagdrempelig mogelijk kan uitoefenen.

Ook de rechter heeft de verplichting om zich te identificeren eerder erkend (ECLI:NL:RBOVE:2021:1295). Bij deze zaak had een persoon bij de gemeente Losser een verzoek tot inzage ingediend. In zijn verzoekbrief was geen handtekening of identiteitsbewijs terug te vinden, maar enkel zijn voorletters, achternaam en een postbusnummer in Arnhem. Een medewerkster heeft acht dagen later op deze brief gereageerd en heeft gevraagd om zich te identificeren. De eiser heeft dit niet gedaan en trok, eenmaal de termijn van één maand was verstreken, naar de rechtbank. De gemeente kreeg door de rechter een dwangsom opgelegd, maar de eiser werd alsnog verplicht om zich binnen twee weken te identificeren.

Inzageverzoek weigeren

Ten slotte is het ook toegestaan om het inzageverzoek niet in te willigen, maar ook dan moet er tijdig worden gereageerd en moet je duidelijk aangeven waarom je weigert. Zo’n weigering kan alleen in uitzonderlijke situaties. Een weigering is onder meer mogelijk wanneer iemand van zijn inzagerecht misbruik maakt en de administratieve last extreem hoog wordt door herhaalde verzoeken. Het inzageverzoek kan eveneens worden geweigerd wanneer de openbare veiligheid erdoor in het gedrang komt.