Hoe kan je mondkapjes verplichten op het werk?

Over het verplicht gebruik van mondkapjes is er intussen al veel gezegd en geschreven. Sinds 30 september 2020 geldt in ieder geval een dringend advies om zo’n mondkapjes in publiek toegankelijke binnenruimtes te dragen. In besloten gebouwen mogen ondernemers zelf bepalen of ze zo’n mondkapje dringend adviseren of zelfs verplichten. We krijgen regelmatig de vraag hoe werkgevers hun werknemers kunnen verplichten om zo’n mondkapje te dragen en of sanctioneren al dan niet mogelijk is. We leggen het voor je uit.

Mondkapjesplicht is toegestaan

Het invoeren van een mondkapjesplicht op het werk is toegestaan. Dit volgt ook uit de Arbeidsomstandighedenwet die de werkgever verplicht om voor een veilige werkomgeving te zorgen. Om de veiligheid te waarborgen mag de werkgever zijn werknemers verplichten om bijvoorbeeld een valhelm of veiligheidshelm te dragen. Omdat coronabesmettingen op dit moment een reëel gevaar vormen, is het ook toegestaan om maatregelen te treffen die ervoor moeten zorgen dat werknemers anderhalve meter afstand kunnen houden. De werkgever kan dan bijvoorbeeld werken met wandelrichtingen of mag het aantal liftgebruikers beperken. Zo’n maatregelen zijn toegestaan en er wordt zelfs van een goede werkgever verwacht dat hij ze treft.

Het is anderzijds niet de bedoeling dat een werkgever een veiligheidshelm verplicht om zijn werknemers te beschermen tegen een kans op 1,6 miljoen dat ze door een meteoriet worden getroffen. Zoiets is onredelijk en daar hoeven werknemers zich niet aan te houden. Zo vergaat het ook de mondkapjes: als het risico reëel is en andere proportionele maatregelen als spatschermen niet mogelijk zijn of onvoldoende bescherming bieden, kan de werkgever het zeker verplichten.

Eerst bij de OR langsgaan

De werkgever die een mondkapjesplicht wil invoeren, moet dus vooraf eerst even goed nadenken hoever deze verplichting kan gaan, wanneer de mondkapjes te dragen zijn en wanneer andere preventiemaatregelen volstaan. Zijn besluit moet hij vervolgens aan de ondernemingsraad voorleggen. Daar hoeven er geen problemen te worden verwacht want de ondernemingsraad is instemmingsplichtig.

Daarna moet de werkgever de mondkapjesplicht kenbaar maken aan het personeel. Hang bijvoorbeeld duidelijke mededelingen op aan toegangsdeuren en zend alle werknemers een mailtje met duidelijke instructies. Ook op de werkvloer moet er dan worden geïnstrueerd.

Sanctiebeleid en handhaving

Werknemers zijn in ieder geval verplicht om zo’n redelijke instructies op te volgen. Het woordje ‘redelijk’ benadrukken we hier nadrukkelijk. Wat al dan niet redelijk is, is een feitenkwestie en hoeft zeker niet alleen bekeken te worden in het licht van de anderhalvemetersamenleving. Ook wanneer zo’n afstand wel kan worden gegarandeerd maar de risico’s toch groot zijn, kan zo’n verplichting redelijk zijn. Dat is bijvoorbeeld ook het geval op het openbaar vervoer waar men in kleine binnenruimtes vertoeft, maar waar men soms wel anderhalve meter afstand kan houden.

Wanneer een werknemer deze redelijke instructies niet in acht neemt, mag de werkgever sanctioneren. Zo’n sanctie moet natuurlijk wel proportioneel zijn. Laten we maar eerst even starten met een waarschuwing. We raden aan om dit in een duidelijk sanctiebeleid te gieten dat vooraf kenbaar wordt gemaakt aan de werknemers. Vergeet niet dat het wel noodzakelijk blijft om zo’n sanctiebeleid ook daadwerkelijk te handhaven. Als er niet consequent met het sanctiebeleid wordt omgesprongen, maakt de werkgever het zichzelf moeilijk. Een werkgever kan niet ineens beginnen handhaven wat hij voordien blijkbaar niet zo belangrijk vond. Ten slotte is het essentieel dat de werkgever ook zelf het goede voorbeeld toont en zelf het mondkapje draagt. Meer daarover lees je in ons eerder blogbericht over een zaak bij het Gerechtshof ‘s-Hertogenbosch.

Meer weten?

Heb je hier nog vragen over? Onze experts staan voor je klaar. Op werkdagen zijn we bereikbaar van 09:00 tot 17:30. Bel ons of stuur ons een e-mail.