Koopovereenkomst aandelen

Bij het kopen van aandelen denken we al snel aan de beurs. Echter zijn lang niet alle aandelen ook beursgenoteerd. Ook dergelijke aandelen kan je echter gewoon kopen. En daarvoor zal je een koopovereenkomst aandelen nodig hebben.

Een overeenkomst verkoop aandelen is niet eenvoudig omdat het niet alleen rekening moet houden met de eigendomsoverdracht, maar ook met een aantal fiscale, juridische en praktische zaken. Daarom laat je maar beter een maatwerk koopovereenkomst aandelen opstellen.

Een koopovereenkomst aandelen is een contract waarbij de ene partij, de verkoper, aandelen verkoopt aan een tegenpartij, de koper, die daarvoor een prijs zal betalen. Het contract is heel bijzonder omdat de aankoop van aandelen extra aandacht vergt en vooral omdat de levering aan een aantal extra vereisten dient te voldoen. Zo moet de levering per separate akte geschieden en dient een notaris te worden aangesteld.

Een koopovereenkomst aandelen gebruik je, zoals het woord het eigenlijk al aangeeft, om aandelen te kopen. Dergelijke aandelen vormen samen het kapitaal van de vennootschap.

Voor de aandelenoverdracht of de levering van de aandelen zal je steeds een notaris moeten inschakelen. De notaris zal vervolgens een akte van overdracht opstellen. De akte van overdracht bevat afspraken met betrekking tot de prijs van de aandelen, de manier waarop de prijs wordt voldaan, wie de kosten draagt, wanneer de aandelen worden geleverd, wanneer het risico overgaat en bovendien bevat het ook eventuele verdere garanties. Denk bijvoorbeeld aan garanties met betrekking tot de gecommuniceerde balans.

Maar waarom heb je dan nog een koopovereenkomst aandelen nodig? Omdat de notaris natuurlijk geen plaats is waar je nog tot vervelens toe moet onderhandelen. De notaris vervult een andere rol. De notaris neemt immers alleen de gemaakte afspraken over en zal zich daarvoor richten tot de partijen en de opgestelde koopovereenkomst aandelen.

Hiernaast gaat een overeenkomst verkoop aandelen steeds aan de notariële akte vooraf. Hierdoor worden tussen de partijen al een aantal belangrijke afspraken gemaakt met betrekking tot het verdere verloop. Zo hoeft niet tot het notarisbezoek te worden gewacht om zekerheid te verkrijgen. Ook krijgen de partijen in de koopovereenkomst aandelen de kans om samen een notaris aan te wijzen.

Hoewel alleen een koopovereenkomst aandelen nog niet volstaat, is het toch een krachtig instrument. Tussen de partijen heeft de overeenkomst verkoop aandelen immers bewijskracht. Hierdoor kan de tegenpartij tot medewerking worden gedwongen. Ook op de gemaakte afspraken kan men niet zomaar eenzijdig terugkomen. En zelfs de notaris moet gezamenlijk gemaakte afspraken respecteren.

De overeenkomst verkoop aandelen zal steeds de identiteit van de partijen beschrijven en aangeven over hoeveel aandelen de verkoper beschikt en welk kapitaal zij vertegenwoordigen. Uiteraard mits verwijzing naar de betrokken vennootschap. De koopovereenkomst aandelen zal eveneens specificeren of er al dan niet eventuele rechten op de aandelen bestaan. Het kan immers niet de bedoeling zijn dat de verkochte aandelen aan een pandrecht onderhevig zijn. Tenzij dat natuurlijk in de koopovereenkomst aandelen zou staan.

Vervolgens zal in de koopovereenkomst aandelen natuurlijk weergegeven zijn dat de koper een aantal aandelen wilt kopen. Hiervoor zal een koopprijs overeen worden gekomen.

Met betrekking tot de levering zullen de partijen eveneens een notaris aanstellen. De aangestelde notaris zal steeds in de koopovereenkomst staan.

Hierna neemt men steevast een aantal garanties op. Vaak zullen dergelijke garanties zich in ruime clausules laten vertalen. De verkoper zal bijvoorbeeld garanderen dat de aandelen volstort zijn, er geen besluit tot ontbinding van de vennootschap is genomen en dat de meegedeelde activa ook in volle bezit zijn. Derhalve zal men ook een aantal bijlagen aan de overeenkomst verkoop aandelen toevoegen. Denk bijvoorbeeld aan winst- en verliesrekeningen, een overzicht van de activa, schattingsverslagen en technische of contractuele specificaties.

Indien één en ander toch niet zou kloppen en bepaalde posten bijvoorbeeld tegen te hoge of te lage waarden in de jaarrekening zouden zijn opgenomen, laat de koopovereenkomst aandelen vaak wel de nodige bewegingsruimte. Boekhouden is immers geen exacte wetenschap en ook verschillende schattingsverslagen zullen verschillende cijfers opleveren. Daarom voorziet men vaak dat kleine verschillen geen invloed hebben op de koopprijs, maar dat grote verschillen de koopprijs met een bepaald percentage kunnen wijzigen. Het is belangrijk dat hierover afspraken worden gemaakt om zo latere discussies te voorkomen.

Ook praktische afspraken mogen overigens niet ontbreken, want na het ondertekenen van de koopovereenkomst volgt er nog een bezoek aan de notaris, moet de vennootschap de levering erkennen en moeten een aantal wijzigingen in het Handelsregister worden geregistreerd. Het overdrachtsproces is dan ook niet zomaar gepiept. En daarom staan er in de koopovereenkomst aandelen vaak een aantal praktische afspraken die de tussenperiode moeten regelen. Ook wat het fiscale betreft.

Ook een zogenoemde glijclausule is meestal wel in de overeenkomst verkoop aandelen terug te vinden. Met zo’n glijclausule dekken partijen zich in tegen eventuele fiscale nadelen die uit de koopovereenkomst aandelen voortvloeien.

Tot slot kunnen de partijen nog heel wat andere afspraken maken die ook in de koopovereenkomst aandelen zullen staan. Zo kan het de verkoper een concurrentiebeding opleggen, is een aansprakelijkheidsregeling niet ongewoon, wordt het ontbindingsrecht vaak uitgesloten en mag ook een forum- en rechtskeuzebeding niet ontbreken. Ook dit alles zal dus in de overeenkomst verkoop aandelen staan.

De geschiedenis van de notaris gaat hand in hand met het analfabetisme. Het notariaat was immers een plaats waar partijen afspraken op schrift konden laten stellen, ook wanneer zij zelf niet konden schrijven. Daarom ook is een mondelinge overeenkomst in Nederland rechtsgeldig (tenzij de wet anders voorziet). En daarom kan je in principe ook zonder koopovereenkomst aandelen naar de notaris stappen, waarna de notaris de mondeling gemaakte afspraken in een akte zal overnemen.

Toch is dat zelden een goed idee. In de eerste plaats omdat de notaris enkel maar de gemaakte afspraken kan overnemen en er dus uitgebreide onderhandelingen aan vooraf dienen te gaan. Dan is het net zo fijn dat een en ander toch gewoon op papier staat. Het kan immers niet de bedoeling zijn dat je ook op het kantoor van de notaris alsnog de discussie aangaat. Dan word je al snel naar de uitgang verwezen. En maar goed ook, want de notaris heeft het al druk genoeg.

Echter zijn de potentiële problemen ook groter dan dat. Want mondelinge afspraken zijn zelden goede afspraken. Zo vergeet men het wel eens te hebben over vrijwaringsbedingen, garantiebepalingen en fiscale gevolgtrekkingen. En hierdoor kan een en ander al snel in de papieren lopen. Dat kunnen we jou op een briefje geven.

Ook heb je zonder een koopovereenkomst aandelen bewijsrechtelijk niks in handen. Zo kan je de tegenpartij niet zomaar dwingen om mee te werken aan het opstellen van de akte en verschijn je misschien wel helemaal alleen voor de notaris. De aandelen? Die werden misschien al aan een concurrent verkocht. En jij? Jij blijft vervolgens met lege handen achter. Letterlijk, want ook de notaris werkt natuurlijk niet gratis…