Bij een franchise gaat een ondernemer een samenwerking aan met een franchisegever (concern) waarbij de franchisegever een bedrijfsformule ter beschikking stelt aan de onderneming. Een franchiseovereenkomst is een overeenkomst waarin  alle afspraken met betrekking tot het concern en de franchiseformule en de uitvoering daarvan zijn opgenomen.

Een franchiseformulie kan heel voordelig zijn. De franchisenemer is een zelfstandig ondernemer die verantwoordelijk is voor de dagelijkse gang van zaken in zijn franchiseonderneming. De franchisenemer profiteert van de marketing van het franchiseconcept van de franchisegever.

Doordat de franchiseformule een schaalbaar concept is, loop je als ondernemer minder risico’s. Je kunt je beter richten op de dagelijkse gang van zaken. Ook de franchisegever loopt minder risico’s, de franchisenemer brengt immers zelf geld in voor zijn onderneming en de franchisegever kan zich richten op het uitbreiden en groei van het concern.

Doordat bepaalde taken centraal worden geregeld door het concern - bijvoorbeeld de marketing, het leveren van producten, de inrichting van de winkel - kun je als franchiseondernemer je richten op het goed uitbaten van de franchiseformule. De personeelskosten kunnen een stuk lager zijn waardoor je in staat bent om sneller een goed bedrijfsresultaat te halen.

Het is goed om te realiseren dat de franchisegever een aantal taken voor de franchisenemer kan regelen zoals de inrichting van de zaak. Hierdoor behoudt de franchise een uniforme uitstraling maar door de ervaring van de franchisegever wordt dit efficiënt gedaan en kunnen bepaalde opstartproblemen vermeden worden.

Het voordeel van het gebruik maken van een bestaand concept, is dat het risico voor starters tot op zekere hoogte is beperkt. Daarnaast profiteer je van de uitstraling en bekendheid van de franchiseformule. Vaak zal de franchisegever de franchisenemer begeleiden en kan er voorzien worden in training van personeel. Ten slotte is het goed om te weten dat de franchisegever profiteert van de lokale marketinginspanningen en de betrokkenheid van de franchisenemer.

Er zijn ook nadelen van een franchiseformule. Het is aan te raden om eerst ervaring op te doen bij andere franchise-ondernemingen. Zo kun je ervaring opdoen en leer je de formule goed kennen. Je kunt dan zelf bepalen of jij in staat bent er een succes van te maken.

Een succesvolle bestaande franchiseformule met aantoonbaar succes betekent niet automatisch dat de franchise overal slaagt. Goed nagaan dus of die formule ook voor jou als franchisenemer gaat werken op de specifieke plaats die jij in gedachten hebt.

De franchisegever is gericht op het zo snel mogelijk verspreiden van de franchiseformule. Hierdoor is de franchisegever eerder geneigd is om mee te werken om een nieuwe vestiging op te nemen. Het doel van de franchisenemer is om van zijn onderneming een succes te maken. Hou in gedbedenk wel dat de franchise door de inspanningen van de franchisenemer levensvatbaar is.

De franchiseformule zelf is geen garantie voor succes. Daarnaast is het goed om te bekijken of de franchisegever voldoende franchisenemers heeft naast de eigen vestigingen van de franchisegever. Dit geeft je een duidelijk beeld over de kracht van de franchiseformule van het concern.

De vergoedingen van de franchiseformule

Als franchisenemer betaal je een bepaalde vergoeding voor het gebruik van de franchiseonderneming. Bij de start ontvangt de franchisegever vaak een deelname vergoeding van de franchisenemer. Dit is een vergoeding voor de franchisegever voor de ontwikkeling van het franchiseconcept en natuurlijk een vergoeding voor het opstarten van de nieuwe vestiging.

Het eerste deel van de vergoeding is in feite de goodwill die je gaat betalen voor het franchiseconcept. Daarmee wordt bedoeld dat je als onderneming gebruik gaat maken van een concept dat zich in de praktijk al heeft bewezen. Daarvoor heeft de franchisegever veel voor moeten investeren.

Denk daarbij niet alleen aan marketing om de naamsbekendheid te verhogen maar ook aan het ontwikkelen van het franchiseconcept, het beschikbaar stellen van trainingsprogramma's voor franchisenemers en zijn personeel, marktonderzoek en de juridische kosten rond het beschermen van merk, concept en franchise.

Daarnaast zal de franchisenemer ook vaak een vergoeding moeten betalen voor het mogen uitbaten van de franchiseformule. Hier zijn verschillende benamingen voor maar royaltyvergoeding of franchisevergoeding (franchise bijdrage) worden het meest gebruik.

Deze vergoeding is overigens ook bedoeld om de verdere ontwikkeling van de franchiseformule te bekostigen. Deze kosten wordt vaak gefactureerd als percentage van de omzet van de franchiseonderneming.

Ook wordt bijvoorbeeld een bijdrage in de marketingkosten (reclame) berekend. Dit wordt gedaan zodat de marketingactiviteiten van de franchiseformule door de franchisegever kan worden georganiseerd en uitgevoerd. Dit heeft als grote voordeel dat de lokale onderneming kan meesurfen op de regionale, landelijke en/of mondiale reclameactiviteiten van de franchisegever.

Per 1 januari is de nieuwe Franchisewet in werking getreden. Voor bestaande franchiseovereenkomsten geldt een overgangsregime maar nieuwe franchiseovereenkomsten moeten voldoen aan strengere regels. Deze verscherping gaat op vier vlakken gevolgen hebben:

• Tijdens de precontractuele fase moet de franchisenemer inzicht krijgen over alle relevante gegevens zodat die een weloverwogen beslissing kan maken;
• Er worden aanvullende eisen gesteld op het gebied van goodwillvergoeding;
• Tijdens de duur van de overeenkomst moeten partijen zich gedragen als goede franchisegever en -nemer. Dit houdt in dat franchisegever de franchisenemer moet helpen als dat nodig is;
• Om te voorkomen dat franchisegever eenzijdig wijzigingen kan doorvoeren is er instemmingsrecht van toepassing.

In de praktijk is de franchiseovereenkomst tussen de ondernemer en het concern een lastig document waarin de ondernemer heel erg wordt beperkt in zijn zelfstandigheid. Als franchisegever leg je namelijk bepaalde plichten op aan de ondernemer waaraan hij zich moet houden bij het uitbaten van de franchiseformule.

Of je net start met een franchiseformule of al een aantal franchisedeelnemingen hebt staan het is altijd belangrijk om goede afspraken te maken en vast te leggen. Zo leg   vast welke ondersteuning de franchiseondernemer gaat krijgen van de franchisegever. Je ziet vaak dat er in de franchiseovereenkomst wordt verwezen naar een handboek waarin alle afspraken minutieus worden beschreven.

Deze is dan ook onlosmakelijk verbonden met de overeenkomst. Het handboek en de overeenkomst worden door de franchisegever opgesteld. Het is van belang dat je het handboek en de franchiseovereenkomst goed laat controleren. Daarbij moet er een goede balans zijn tussen de verplichtingen die de ondernemer heeft maar ook dat de ondersteuning en de vergoeding vanuit de franchisegever in de juiste proportie blijven staan.

Dit is logisch omdat de franchiseonderneming voor een flink aantal jaren committeert aan een bepaalde formule. In de dagelijkse praktijk zien we vaak dat er onduidelijkheden, geschillen of conflicten uit de samenwerking ontstaan. Daarom is juridische ondersteuning bij dit soort overeenkomsten raadzaam.

Raadpleeg een deskundig jurist voor het opstellen en of controleren van je franchiseovereenkomst!

In de franchiseovereenkomst wordt bepaald onder welke voorwaarden de franchisenemer gebruik mag maken van de merknaam en het concept van de formule. Verder wordt bepaald dat je verplicht bent om het assortiment van de franchisegever te hanteren.

Voor de ondersteunende taken van de franchisegever worden er bepalingen opgenomen op het gebied van inkoop, opleiding, inrichting van de winkel, administratie, marketing etc. Daarnaast worden natuurlijk de vergoedingen opgenomen die je als franchisenemer moet betalen aan het concern en de manier waarop die worden berekend en gefactureerd.

Heel vaak wordt er ook afgesproken dat je bedrijfsinformatie (aantal bezoekers, omzet, kosten) deelt met de franchisegever. Daarnaast wordt afgesproken voor welke termijn de franchiseovereenkomst wordt opgesteld. Let hier goed op want als franchisenemer investeer je zelf mee in het opzetten van de onderneming en wordt je zaak ingericht volgens het franchiseconcept.

Als je een paar jaar later wordt geconfronteerd met een franchisegever die het contract niet verlengt, realiseer je dan dat je geen gebruik meer mag maken van de franchiseformule en de inrichting van je zaak moet verwijderen. De franchiseovereenkomst bevat ook afspraken over geheimhouding, non-concurrentie, kwaliteitscontrole door de franchisegever en formulebeheer.

Wanneer je geen franchiseovereenkomst heb, heb je in principe niks om op terug te vallen. Het aangaan van een franchise is een duurzame relatie die je aangaat met de franchisegever. Hierbij mag je verwachten dat je professionele ondersteuning krijgt van de franchisegever. Dat houdt dus ook in dat er een franchiseovereenkomst aan de samenwerking ten grondslag ligt.

Als dit niet het geval is, dan is het raadzaam dat je er zelf een laat opstellen. Dit zal overigens in de praktijk niet vaak voorkomen. Hiervoor zijn de belangen voor beide partijen te groot.