Kernbedingen in de algemene voorwaarden is vragen om problemen

Recent oordeelde het Gerechtshof Amsterdam (ECLI:NL:GHAMS:2021:70) dat een in de polisvoorwaarden opgenomen na-u-clausule, een clausule die aangeeft dat elke andere verzekering voorgaat en dus moet uitbetalen voor deze verzekering, gewoon een kernbeding is. Over het algemeen wordt inderdaad aangenomen dat een beding die zo wezenlijk is dat het de premiestelling en de schadelast beïnvloedt een kernbeding is. MKBrecht.nl legt uit waarom het onderscheid tussen een kernbeding en een algemene voorwaarde zo belangrijk is.

Onderscheid tussen een kernbeding en een algemene voorwaarde

In de wet staat te lezen dat een algemene voorwaarde een beding is dat opgesteld is om in een aantal overeenkomsten te worden opgenomen. Het regelt dan een aantal algemene afspraken, bijvoorbeeld over de manier van betalen of over de afhandeling van klachten en geschillen. In de wet staat ook te lezen dat een kernbeding, een beding dat de kern van de prestaties aangeeft, geen algemene voorwaarde is. Een kernbeding kan dus nooit een algemene voorwaarde zijn of omgekeerd: het ene sluit het andere uit.

Het maakt daarbij niet uit dat een kernbeding gewoon in de algemene voorwaarden of in de polisvoorwaarden is opgenomen. Andersom kan het ook: een bepaling die in het lichaam van de overeenkomst staat, hoeft niet automatisch een kernbeding te zijn en kan gewoon een algemene voorwaarde zijn.

Hetzelfde geldt overigens bij het beoordelen van een type overeenkomst: het gaat daarbij niet om de naam die aan de overeenkomst wordt gegeven, maar wel om de inhoud ervan. Het is niet omdat er koopovereenkomst op de overeenkomst staat, dat het geen huurkoopovereenkomst kan zijn.

Belang van het onderscheid tussen een kernbeding en een algemene voorwaarde

Het onderscheid tussen een kernbeding en een algemene voorwaarde is om verschillende redenen belangrijk. Bij een kernbeding moet er bijvoorbeeld voldaan zijn aan de transparantievereiste. Dit wil zeggen dat het kernbeding voldoende duidelijk en begrijpelijk moeten zijn geformuleerd om geldig te zijn. Daarnaast moet een partij expliciet met zo’n kernbeding akkoord zijn gegaan. Er gelden dus strengere eisen opdat een kernbeding geldig zou zijn. Dit is interessant voor de partij die het beding geschrapt wil zien worden.

Anderzijds is het zo dat een geldig kernbeding moeilijker door de rechter opzij kan worden geschoven. Het vormt namelijk de kern van de overeenkomst: het is zo belangrijk dat de overeenkomst zonder het beding wellicht niet tot stand zou zijn gekomen. Daarom mag een rechter ook niet zomaar de afgesproken prijs wijzigen. In tegenstelling tot bij een algemene voorwaarde moet de rechter bijvoorbeeld niet nagaan of een kernbeding oneerlijk of onredelijk bezwarend is. Ook voor de andere partij kan het dus interessant zijn om een beding als een kernbeding te laten bestempelen.

Kernbeding betekent niet meteen dat het beding ongeldig is

Het belang van het onderscheid wordt goed aangetoond in de eerdergenoemde zaak. Hier had de verzekerde een verkeersongeval gehad en zijn SVI-verzekeraar aangesproken voor de rechtsbijstandskosten. De SVI-verzekeraar weigerde tussen te komen omwille van de na-u-clausule en het feit dat de verzekerde ook al een rechtsbijstandsverzekering had.

Volgens de rechter was er sprake van een kernbeding omdat de na-u-clausule het verzekerde risico duidelijk afbakent. Wanneer het kernbeding geldig is, hoeft de rechter dan ook niet te controleren of het onredelijk bezwarend is.

Vervolgens controleerde de rechter of het kernbeding aan de eisen voldeed. Hij ging bijvoorbeeld na of het kernbeding grammaticaal voldoende duidelijk is geformuleerd. De rechter vond dat hieraan was voldaan. Ten slotte diende de rechter na te gaan of er wilsovereenstemming over de inhoud van het beding bestond, wat volgens de rechter het geval was. De na-u-clausule hield dus gewoon stand.

Bij het opstellen van algemene voorwaarden of polisvoorwaarden zijn er veel zaken om over na te denken. Het is namelijk niet zo dat voorwaarden automatisch in beton zijn gegoten en niet kunnen worden aangevochten. Het is niet slim om kernbedingen in de algemene voorwaarden op te nemen. Deze keer hield het beding stand, maar dit zal heus niet altijd het geval zijn. Daarom is het aan te raden om de algemene voorwaarden door een jurist op te laten stellen. Plan een gratis adviesgesprek in.