De Wet Auteurscontractenrecht: wat betekent het voor je overeenkomsten?

De Wet Auteurscontractenrecht (Wet ACR) werd in 2015 ingevoerd om de contractuele positie van auteurs of makers te verstevigen, net zoals de nieuwe Wet Franchise dat doet voor de franchisenemer. Hieronder bespreken we enkele belangrijke bepalingen die je licentieovereenkomst beïnvloeden.

Toepassingsgebied

De Wet ACR is van toepassing wanneer een auteur een overeenkomst sluit met een exploitant van zijn werk, zoals de uitgever van een boek of een filmproducent. In zo’n gevallen noopt de Wet ACR aan de contractvrijheid en moeten overeenkomsten aan een aantal minimumeisen voldoen. De Wet ACR geldt echter niet wanneer het gaat om een overeenkomst met de directe eindgebruiker, bijvoorbeeld wanneer een designer een logo maakt voor een zzp’er. Ook voor hen is het natuurlijk aangeraden om een goede overeenkomst op te stellen.

Verplicht een schriftelijke overeenkomst opstellen

In de eerste plaats heeft de Wet ACR een schriftelijke overeenkomst verplicht. Wanneer er geen schriftelijke overeenkomst is, is de licentieovereenkomst zelfs nietig of vernietigbaar. Het maakt daarbij niet uit of het gaat om een nieuwe licentie of om de verlenging van een licentie. Wanneer er bij een enkele publicatie van een vakartikel meerdere auteurs zijn betrokken, moet er met elk van hen een schriftelijke overeenkomst zijn. Is er een overeenkomst? Dan worden alleen de rechten overgedragen die ook echt in deze akte staan. Denk dus goed na over wat al dan niet in de overeenkomst komt te staan.

Billijke vergoeding voor de maker

Ten tweede verplicht de Wet ACR dat er bij het verlenen van een exploitatiebevoegdheid een “billijke vergoeding” moet worden toegekend. De Wet ACR geeft niet aan hoe hoog die vergoeding moet zijn en de contractsvrijheid is dus nog steeds de regel, maar de maker van het werk moet dus wel kunnen delen in de opbrengsten. Als die opbrengsten er niet of slechts beperkt zijn, kan een nihilvergoeding volstaan.

De Wet ACR legt niet uit wat een billijke vergoeding is. In de praktijk zal een rechter rekening houden met de omvang van de exploitatiebevoegdheid, de marktverhoudingen, de risico’s van de exploitatiebevoegdheid, datgene wat gebruikelijk is in de branche enzovoort.

Recent werd er voor het eerst uitspraak gedaan over de billijke vergoeding en maakte de rechter komaf met de David-tegen-Goliathhouding door de overeengekomen vergoeding met meer dan 50% te verhogen. Voor wie achteraf geen gepeperde rekening wil krijgen, is het belangrijk om al meteen na te denken over wat al dan niet billijk is.

Verbod op onredelijke bedingen

Vervolgens verbiedt de Wet ACR expliciet een aantal bedingen. Zo is een beding vernietigbaar wanneer het gedurende een onredelijk lange termijn opties op toekomstige werken toestaat. Hetzelfde geldt wanneer deze termijn onvoldoende is bepaald. Dit heeft bijvoorbeeld gevolgen voor de muziekindustrie waar artiesten vaak gedurende een bepaalde periode (een minimumaantal) nummers moeten uitbrengen via een muzieklabel. Ook andere onredelijk bezwarende bepalingen zijn overigens gewoon vernietigbaar.

Overeenkomst laten opstellen of controleren

Hierboven zijn slechts enkele belangrijke bepalingen uit de Wet ACR weergegeven, maar de praktijk is nog veel complexer. Zo is de exploitant bijvoorbeeld verplicht om binnen een redelijke termijn tot de exploitatie over te gaan en zijn er specifieke bepalingen voor filmauteurscontracten. Het is geen eenvoudige materie, maar belangrijk is het wel. Spreek er daarom over met een van onze experts en laat je overeenkomsten met creatieve makers opstellen of controleren. Maak vandaag nog een belafspraak.